A30211 Het lokale erfgoed helpen bewaren en valoriseren

Status

Stand van zaken (indicator)

Stand van zaken (toelichting)

Vanaf 1 januari 2021 werkt de Erfgoedcel Denderland waartoe ons lokaal bestuur behoort volgens een nieuw beleidsplan. De Erfgoedcel ondersteunt lokale besturen in het ontwikkelen van een cultureel erfgoedbeleid en zet verschillende acties op rond ons lokaal erfgoed:

• Met behulp van vrijwilligers wil de Erfgoedcel de kerkcollecties uit haar werkgebied inventariseren, fotograferen en digitaliseren. In Denderleeuw is de inventarisatie inmiddels grotendeels rond, op de kerk van Welle na. De overige collecties zijn digitaal te doorzoeken via erfgoedinzicht.be. Dit kadert binnen een breed inventarisatieproject waarbij het religieus erfgoed van heel Denderland (Denderleeuw, Aalst, Ninove, Haaltert, Lede en Erpe-Mere) in kaart wordt gebracht.
• Verenigingen, organisaties of personen die een cultureel erfgoedproject op poten zetten kunnen bij de Erfgoedcel terecht voor projectsubsidies, zoals voor de publicatie over de geschiedenis van "het verdwenen Denderleeuw" van Erwin Heylens. Daarnaast voorziet de Erfgoedcel ook in subsidies voor periodieke erfgoedpublicaties. Zo wordt in onze gemeente het heemkundige tijdschrift Wallo Welle van Heemkundige Kring Wallo uit Welle ondersteund met een jaarlijkse subsidie.
• Begin 2021 werd de IOED Denderland (intergemeentelijke onroerend erfgoeddienst voor Aalst, Erpe-Mere, Haaltert, Lede, Denderleeuw en Ninove) officieel opgericht. Dit is het resultaat van een samenwerking tussen Erfgoed Denderland, Solva en Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen. Deze dienst staat in voor een regionale onroerend erfgoedwerking met steun van de Vlaamse overheid. De voorbereiding van de actualisatie van de inventaris bouwkundig erfgoed werd gerealiseerd. Daarnaast is er binnen Solva een archeologische component en bij Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen expertise over landschappelijk erfgoed.
• Eind 2021 werd het Transitdepot Denderland in Aalst geopend met een digitaal Erfgoedcongres. Dit is een tijdelijk depot voor erfgoedcollecties uit het werkingsgebied van Erfgoedcel Denderland. In het conservatieatelier kunnen collecties worden binnengebracht, om te reinigen/behandelen, inventariseren, fotograferen en - indien aangewezen - verpakken. Daarna keren de erfgoedobjecten terug naar de collectiebeheerder die ze dan op een betere manier kan bewaren. Vrijwilligers spelen een vitale rol in het transitdepot. In 2021 werd hiervoor een nieuw team van vrijwilligers opgeleid die sinds 2022 wekelijks in het depot aan de slag zijn. In het erfgoedatelier kregen zij vormingen rond behoud en beheer van erfgoed, textiel, behandeling van verschillende materialen en objectfotografie. Eén van de mensen die zich hiervoor engageerde is afkomstig uit Welle.

Bij eventuele herbestemming en nevenbestemming van kerken biedt Erfgoedcel Denderland ook haar expertise aan. In Denderleeuw werd de kerk van Hemelrijk reeds herbestemd en ook in Iddergem loopt een herbestemmingstraject, waarbij de inventaris van het roerend erfgoed zoals opgesteld door de vrijwilligers, gebruikt kan worden. Na een volgend participatiemoment met de inwoners van Iddergem rond de toekomstplannen voor de kerk van deze deelgemeente in 2021 in het kader van de herbestemming van het gebouw, werden de plannen op Open Monumentendag in het najaar van 2022 uit de doeken gedaan (zie ook A40231). 

Nu de Iddergemse Sint-Antoniusfeesten (op 17 januari 2023) officieel erkend werden als cultureel erfgoed, kan het lokaal bestuur de traditie nog beter beschermen en doorgeven aan volgende generaties. Bovendien wordt Iddergem met deze erkenning op de kaart gezet en geeft het meer ruchtbaarheid aan het traditionele dorpsfeest.

De inventarisatie van de gemeentelijke kunstcollectie van Denderleeuw (i.s.m. de Erfgoedcel) is volledig afgerond in juni 2023.

De projectaanvraag voor het begeleidingstraject Triolet is in het voorjaar van 2023 door ons lokaal bestuur ingediend bij de Erfgoedcel. 

Begin 2023 maakte de Erfgoedcel kennis met de nieuwe Heemkundige Kring Denderleeuw. Heemkundige Kring Wallo (Welle) en Heemkundige Kring Denderleeuw nemen deel aan het heemkundig overleg Denderland. 

Heemkundige Kring Denderleeuw stapte in het project ZORG/ERFGOED van de Erfgoedcel waarbij een gespreksavond in het woonzorgcentrum wordt voorbereid om de brug te slaan tussen lokaal erfgoed en de zorgsector. Erfgoedcel Denderland werkt in 2023 en 2024 namelijk rond het thema ‘Zorg’. Naast de reguliere werking van de erfgoedcel, loopt er ook een bovenlokaal cultuurproject ‘Kunst op voorschrift, collectie Denderland in de Zorg’. Het project wil van de gemeentelijke kunstcollecties uit regio Denderland een instrument maken om in te zetten in de zorg. Het ongekende en ondergewaardeerde cultureel erfgoed kan op deze manier creatief en maatschappelijk relevant worden. Met dit project brengt de erfgoedcel de gemeentelijke kunstcollecties van de regio in kaart en brengen ze een selectie van deze kunstwerken in een expo in psychiatrisch centrum Ariadne in Lede, waar deze werken het startpunt vormen voor een creatief proces onder begeleiding van kunstenaar Lisa Vlaemminck. Denderleeuw is partner in dit bovenlokale cultuurproject. De gemeentelijke kunstcollectie van Denderleeuw werd reeds ter plaatse geïnventariseerd op collectie- en objectniveau.

Via een concept van kunst-uitleendienst wordt de Dendercollectie naar de campus van het psychiatrisch centrum gebracht. De kunstwerken dienen als inspiratie voor creatieve workshops met zorgvragers, culturele wandeling op de campus, therapie via kunst (cfr. reminiscentiekoffers), dialoog tussen gemeentelijke collectie en werken van de zorgvragers, artist in residence… 

De expo vindt plaats in 2024. Het project ‘Kunst op voorschrift’ gaat tijdens fase 3 ten volle in werking op de zorgsite van Ariadne. De kick-off wordt voorzien tijdens de Week van de Zorg in maart 2024. De apotheose volgt tijdens de Dag van de Geestelijke Gezondheid op 10 oktober 2024.

In januari 2023 is een projectteam gestart met het waarderingstraject in de kerk van Iddergem, onder deskundige begeleiding van Erfgoedcel Denderland en PARCUM. Iddergem fungeert hierbij als pilootproject voor de regio Dender.  Al het religieuze roerende erfgoed werd één voor één onder de loep genomen en naar waarde geschat, gericht op de toekomstige herbestemming van het gebouw. Volgend op de waardering werd voor alle objecten uit deze collectie één (of meerdere) categorie(ën) voor herbestemming bepaald. In het najaar van 2023 kwam het waarderingsteam - na in totaal 8 bijeenkomsten - een laatste keer samen en werd het traject afgerond. PARCUM gaat met alle info en voorstellen verder aan de slag om een eindrapport op te maken. Het eindrapport van deze herbestemmingsoefening zal in het voorjaar van 2024 tijdens een presentatie voorgesteld worden aan alle belanghebbenden. 

Naar aanleiding van de erkenning van de Sint-Antoniusfeesten als immaterieel cultureel erfgoed (sinds januari 2023), publiceerde het lokaal bestuur een nieuwe erfgoedbrochure: “Iddergemse Sint-Antoniusviering - Immaterieel cultureel erfgoed”. De brochure werd opgemaakt in samenwerking met Heemkundige Kring Iddergem. Deze gratis brochure werd  huis-aan-huis bedeeld in Iddergem naar aanloop van de editie 2024 en zal ook digitaal raadpleegbaar zijn. 

In elke editie van ons gemeentemagazine Schakel zetten we een stukje Denderleeuws erfgoed in de kijker. Deze rubriek genaamd ‘teletijdmachine’ wordt mee gevoed door de drie Heemkundige Kringen van Denderleeuw en deelgemeenten. In het teken van Wapenstilstand zetten we in de Schakel van november in de rubriek 'Teletijdsmachine' dokter Arthur Cochez in de kijker. Hij was niet alleen stichter van het Rode Kruis in Denderleeuw in 1939, maar ook een oud-strijder uit de Eerste Wereldoorlog. Hij was frontarts ofwel 'Dokter Officier' en werd nadien huisarts in Denderleeuw. 

Tijd (indicator)

Tijd

Geld (indicator)

Geld

(budget) Jaarrekening 2023