A20361 Huisvesting organiseren voor Oekraïense ontheemden, oa in samenwerking met gastgezinnen en andere huisvestingspartners

Status

Stand van zaken (indicator)

Stand van zaken (toelichting)

Als gevolg van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne kwam er in het voorjaar van 2022 een heuse vluchtelingenstroom vanuit Oekraïne op gang richting Europa. Op 14 maart 2022 kreeg Denderleeuw voor het eerst vanuit Fedasil Oekraïense vluchtelingen toegewezen.  De vluchtelingen werden gehuisvest bij gastgezinnen via het initiatief #plekvrij (zie verder). Via zij-instroom gefaciliteerd door vnl. facebook werden nog vele andere Oekraïense gezinnen opgevangen bij inwoners van Denderleeuw.

De staatssecretaris voor Asiel en Migratie lanceerde al snel een oproep onder de hashtag Plekvrij om gastgezinnen te vinden voor de eerste crisisopvang van vluchtelingen. Op onze website werd een specifieke overzichtspagina aangemaakt met alle nodige informatie. Verder werd ook op lokaal niveau een oproep #plekvrij gelanceerd. Burgers konden zich aanmelden via ons webformulier. De aanmeldingen werden vervolgens doorgegeven via een federale huisvestingstool.  

De opvang en huisvesting van de Oekraïense vluchtelingen zorgde voor heel wat uitdagingen en initiatieven:

• Op 29 maart werd een infovergadering georganiseerd voor de gastgezinnen die zich opgaven via #plekvrij. Er werd stilgestaan bij de wetgeving, de verschillende te doorlopen stappen naar een geldig verblijf van de Oekraïense vluchtelingen, de mogelijkheden tot vergoeding van onkosten voor de gastgezinnen, tips bij communicatie, ondersteuning vanuit het OCMW, enz.
• Uitdagingen voor de dienst Burgerzaken: er werd een nieuw statuut van tijdelijk ontheemde gecreëerd (op basis van een Europese richtlijn). Hiervoor kregen we nieuwe richtlijnen van de Dienst Vreemdelingenzaken, het rijksregister en de softwareleverancier (CEVI). Er werd ook beslist om het retributiereglement Burgerzaken aan te passen. Zo nam de gemeenteraad de beslissing om de tijdelijke verblijfskaarten (A-kaarten) voor het statuut tijdelijk ontheemde gratis te maken. Verder werden er concrete afspraken gemaakt met de politie om de woonstcontroles van de tijdelijke ontheemden zo vlot mogelijk te laten verlopen en de screening van de gastgezinnen efficiënt uit te voeren.
• Onderwijs: er werd contact opgenomen met de scholen (zowel basis- als secundair onderwijs) om concrete afspraken te maken omtrent de integratie en spreiding van de Oekraïense leerlingen in de Denderleeuwse scholen. 
• Psychologische ondersteuning:
  • voor de gastgezinnen werd geen specifieke nood vastgesteld. Vanuit het lokaal bestuur is er wel ondersteuning naar gastgezinnen toe via de besloten facebookpagina rond de bereikbaarheid van de maatschappelijk werker, het samenbrengen van deze mensen op een ontbijt/ontmoeting, ...
  • voor de vluchtelingen werd een aanbod groepssessies Mindspring via het CAW voorzien. Dit betrof zes namiddagen in de Palaver in mei en juni. Individuele psychologische hulpverlening via het OCMW was ook mogelijk.
• Tijdelijke huisvesting door lokaal bestuur en SHM’s: het aanbod woningen van ons lokaal bestuur en de SHM's werd tijdig weergegeven in de federale en Vlaamse huisvestingstool. Vanuit de sociale dienst werden de wooneenheden ingericht en voorzien van een basismaaltijd. Het bemeubelen van deze eenheden bracht de nodige kosten en extra inzet vanuit administratie en technische dienst met zich mee. 
• Woningonderzoek: de woningen van de gastgezinnen en de aangeboden woningen van de SHM's werden aan een veiligheidsonderzoek onderworpen zodat Oekraïense vluchtelingen op een aanvaardbare wijze kunnen opgevangen worden.

Eind 2023 verbleven een kleine 70 tijdelijk ontheemden op ons grondgebied. De Europese Raad besliste in november het statuut van tijdelijk ontheemden te verlengen tot 4 maart 2024. In de loop van december werden alle tijdelijk ontheemden aangeschreven om de verlenging van hun verblijf in orde te brengen.

Huisvesting vinden voor de Oekraïners blijft een moeilijke opdracht. Daarom worden de subsidies van hogerhand voor het voorzien van slaapplekken vanaf 1 januari 2023 opgetrokken. Op dit moment zijn er geen acute huisvestingsproblemen bij de tijdelijk ontheemden. 2 gezinnen verblijven op dit moment in een Dewaco-woning en dit tot 31/12/2023. Voor hen, en een derde gezin dat in een studio van het lokaal bestuur in de Leliestraat verblijft, wordt naar een alternatief gezocht. O.a. daarom werd opnieuw een buddy aangeworven om 2 halve dagen in de week in te zetten op intensieve woonbegeleiding. Eind 2023 werd voor de meeste tijdelijk ontheemden een (huur)woning op de privémarkt gevonden. De ondersteuning van het lokaal bestuur op vlak van huisvesting kan dus teruggeschroefd worden.  

In november 2023 liet Agentschap Binnenlands Bestuur weten dat Lokaal bestuur Denderleeuw in aanmerking komt voor een Europese subsidie vanwege de geleverde inspanningen voor Oekraïense vluchtelingen. Er werd daarom vanuit dienst Veiligheid een subsidiedossier ingediend voor deze Europese middelen.  

Tijd (indicator)

Tijd

Geld (indicator)

Geld

Er zijn diverse subsidies voorzien: 

• Equivalent leefloon voor ‘ontheemden’: bijkomende toelage bedraagt 35% van het toelagebedrag van de financiële maatschappelijke dienstverlening voor de eerste 4 maanden. Vanaf de vijfde maand van de toekenning van financiële maatschappelijke dienstverlening bedraagt de bijkomende toelage 25% van het toelagebedrag van de financiële maatschappelijke dienstverlening. (Deze subsidie loopt af in oktober 2023.)
• Huisvesting: subsidies voorzien voor het lokaal bestuur (min. 3 maanden verhuur)
  • wooneenheden voorzien door het lokaal bestuur: € 1000/slaapplaats
  • wooneenheden aangeboden via #plekvrij door particulieren in hun eigen woonst of een leegstaande woonst: € 2000 per 5 slaapplaatsen
  • wooneenheden aangeboden door SHM’s: € 1000 per slaapplaats
• GBO (Geïntegreerd Breed Onthaal): een eenmalige subsidie van € 75.000 voor de penhoudende overheid zijnde Aalst die hiermee een extra GBO-coördinator zal aanwerven voor de regierol op te nemen in het GBO-verhaal voor de Oekraïense vluchtelingen. Deelnemende gemeenten zijn de gemeenten uit de Eerstelijnszone (ELZ): Denderleeuw, Haaltert, Erpe-Mere, Lede en Aalst.  
• ELZ/Huisartsenkring: middelen worden voorzien voor de ELZ-regio Aalst en de huisartsenkring Aalst om in te zetten op preventieve zorgverlening voor de Oekraïense vluchtelingen (allerhande vaccins, tbc-screening, enz.).

(budget) Jaarrekening 2023