A10102 Versterken van de biodiversiteit en de klimaatadaptieve werking van ecosystemen op het privaat domein

Status

Continu

Stand van zaken (indicator)

Stand van zaken (toelichting)

Visie verharding op private percelen en voortuinen

Een onthardingscampagne voortuinen werd gelanceerd  in 2021 en werd sindsdien regelmatig herhaald via o.m. facebook en de gemeentelijke website.

Bij zowel voorbesprekingen van projecten als het afleveren van omgevingsvergunningen wordt speciale aandacht besteed aan zo min mogelijk verharding van de voortuin, en bij uitbreiding de tuinzone. Bovendien werd het ontharden van onvergund verharde voortuinen als handhavingsprioriteit aangenomen in het handhavingsplan dat in december 2021 door de gemeenteraad werd goedgekeurd. Daarnaast wordt bij het afleveren van omgevingsvergunningen steeds de aanleg van inheemse beplanting opgelegd als voorwaarde.

Met middelen van het project Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen vanuit een initiatief van SOLVA een brochure 'Slim Verharden' opgemaakt. Deze brochure werd gemaakt op vraag van de duurzaamheidsambtenaren in het werkingsgebied van SOLVA. Het doel van de brochure is het draagvlak bij burgers te vergroten voor waterdoorlatende verharding en ontharding. Een drukklaar bestand met het logo van de gemeente en onze contactgegevens is raadpleegbaar via de gemeentelijke website. Op deze nieuw aangemaakt webpagina kan men de beknopte info uit de brochure nalezen en wordt de koppeling gemaakt met nuttige links.

 

Ontharden gemeentewegen

In juli 2023 is ons lokaal bestuur ingestapt in het traject 'Ontharden van gemeentewegen' uit het omgevingscontract van de provincie. Het startoverleg is voorzien in april 2024, gevolgd door een terreinverkenning. Het project moet resulteren in een ‘potentienota’ die een overzicht geeft van de onthardingskansen binnen het gemeentelijke wegpatrimonium. Wat na ontharden ruimte biedt voor meer groen en biodiversiteit.

 

Gevelgroen

In 2021 werd een reglement inzake het voorzien van geveltuintjes goedgekeurd. Hierover werd uitgebreid gecommuniceerd via sociale media, de schakel (september - november ) en de website. Dit past dit in werf 1 ('Laten we een boom opzetten') van het Lokaal Energie- en Klimaatpact. 

In het voorjaar van 2023 werd een herziening van het reglement goedgekeurd. Het nieuwe reglement is minder strikt in de afmetingen van de plantvakken en het taalgebruik werd vereenvoudigd. Hiermee wenst de gemeente de drempel te verlagen om een straatgeveltuin aan te vragen.

Om geveltuinen op private gevels te promoten wil de gemeente het goede voorbeeld tonen op de gevels van haar eigen patrimonium. De gemeente heeft begeleiding via de provincie aangevraagd in kader van het project 'Zuid-Oost-Vlaanderen Renoveert'. Dit project voorziet o.a. advies voor het realiseren van groengevels aan het eigen patrimonium. In augustus 2023 ging het startoverleg en plaatsbezoek van 3 gemeentelijke gebouwen door in aanwezigheid van de klimaatcoach, studiebureau Antea en de verantwoordelijke van het project bij de provincie. Eind 2023 werd het advies opgeleverd door het studiebureau Antea. Dit advies zal begin 2024 geagendeerd worden op het college van burgemeester en schepenen ter goedkeuring.

	2021	2022	2023	2024	2025
Aantal aanvragen geveltuinen van particulieren	9	7	7
Aantal extra geveltuintjes bij gemeentelijk patrimonium	2 (doorgangswoningen)	0	0
Aantal goedgekeurde aanvragen geveltuinen bij particulieren	8	5	7

 

Aanleg plukfruit & volkstuintjes

In 2021 werden in totaal 61 verschillende fruitbomen aangeplant, verspreid over ons grondgebied. Daarnaast werd ook heel wat kleinfruit voorzien, o.a. in het Broekpark en het speelplein Hazelaarstraat.

Op 14 december 2021 werd een projectfiche goedgekeurd voor de kwalitatieve herinrichting van het speelplein Hoogsteenveld na een bevraging bij onze inwoners. In de fiche werd voorgesteld een combinatie op te zetten van volkstuintjes, een boomgaard, bloemenweides, een natuurspeeltuin als ontmoetingsplek voor jong en oud. Er werd ook al een participatiemoment/infomoment voorzien met het doelpubliek. In een volgende fase worden alle opmerkingen verzameld, de inplanting verder bijgestuurd en wordt de financiering via subsidiekanalen verder bekeken (zie ook A10610 Opwaarderen buurtplein Hoogsteenveld).

Lokaal bestuur Denderleeuw zette recent ook het licht op groen voor de omvorming van een braakliggend perceel langsheen de Biestbaan in Iddergem tot een nieuwe speel- en ontmoetingsruimte. Het participatief traject dat aan de inrichting ervan voorafgaat, leidde in 2022 tot 3 scenario's, waarbij telkens ruimte is voorzien voor minstens een sneukelbos met (noten)bomen en (bessen)struiken en/of een collectieve moestuin of volkstuin. In 2024 wordt verder bekeken hoe dit project uit te voeren.

 

Lokaal Energie- en klimaatpact

Op de gemeenteraad van september 2021 werd de toetreding tot het Lokaal Energie- en Klimaatpact goedgekeurd. In kader van de werven 1 en 4 wordt bijkomend ingezet op groenvoorzieningen, ontharding en waterbuffering op privaat domein, dit kan in het kader van zowel voorbesprekingen als het effectief afleveren van vergunningen.

• In werf 1 ('Laten we een boom opzetten') wordt er over gewaakt dat het vellen van bomen steeds gecompenseerd wordt en dat afsluitingen maximaal in natuurlijke materialen voorzien worden (1 boom extra per inwoner en een halve meter haag per inwoner).
• In werf 4 ('Water het nieuwe goud') wordt bij het doorvoeren van de watertoets strikt rekening gehouden met de adviezen van gespecialiseerde instanties en zal de watergesteldheid van terreinen steeds mee in rekening gebracht worden. Een visie op ontharding en voortuinen werd reeds ontwikkeld.

 

Communicatie

Zie ook A11001 (Pesticidevrije onkruidbestrijding en duurzaam groenonderhoud met hulp van seizoenarbeiders en externe partners), A11000 (Openbare bebloeming en stimuleren van particuliere initiatieven), A10120 (Vergroening en verfraaiing van de gemeentelijke begraafplaatsen).

Daarnaast worden klimaatartikels voorbereid door onze klimaatcoach voor het gemeentemagazine. 

 

Groepsaankoop regenwatertonnen

Ook Denderleeuw nam in 2022 deel aan de communicatiecampagne www.1000regentonnen.be  waarmee hergebruik van hemelwater wordt gestimuleerd. Het college keurde de deelname aan de groepsaankoop voor 2023 eveneens goed.

Zie ook A10112 Communicatiecampagne rond de klimaatproblematiek, klimaatplan en -acties voor medewerkers en inwoners

Denderleeuw kandideerde voor een pilootproject 'Samenaankoop regenwateropvang (grote volumes 5 000 t.e.m. 10 000l) voor inwoners, verenigingen en bedrijven’ begeleid door de provincie Oost-Vlaanderen maar werd helaas niet geselecteerd.

 

Hemelwaterpremie

Om regenwateropvang van grotere volumes aan te moedigen voorziet Denderleeuw sinds 2020 in een gemeentelijke premie voor de plaatsing van een hemelwaterinstallatie bij bestaande woningen ten bedrage van 400 euro per aanvraag. In het najaar van 2023 werd deze premie geëvalueerd op basis van het aantal aanvragen en een benchmarking in de regio. In 2024 zal verder werk gemaakt worden van een eventuele actualisering van het reglement als het inzetten op communicatie en flankerende acties hieromtrent. 

 

Tegelwippen

In 2023 werd (nog) niet deelgenomen aan de campagne "VK Tegelwippen". Voor 2024 zal dit opnieuw worden bekeken op basis van de evaluatie van de eerste editie.  Er zijn immers een aantal belangrijke randvoorwaarden die vervuld moeten zijn om nuttig te kunnen meedoen aan dergelijke campagnes. Vooreerst dient vanuit de gemeente zelf bekeken te worden op welke manier voorbeeldstellend kan gewerkt worden. Daarnaast is ook begeleiding belangrijk, het tegelwippen betekent namelijk dat een burger met puin achterblijft. Daarom zijn drempelverlagende acties noodzakelijk, zoals het ophalen en afvoeren van dit puin. 

 

Organisatie Bloemenmarkt

Op 30 april 2023 werd een nieuwe succesvolle editie van de Bloemenmarkt georganiseerd met een gemeentelijke stand, een stand van GAIA - Katmobiel, en 4 bloemen- en plantenkramen. Aan de gemeentelijke infostand werden zakjes met gratis bloemenmengsel en een zadenmengsel aan geïnteresseerde bezoekers verdeeld. Meer dan 200 zakjes werden verdeeld! Er werd tevens info gegeven over alle relevante zaken die met de opzet verband houden : premies hemelwaterinstallatie, subsidies geveltuintjes, bebloemingswedstrijd… Een nieuwe editie zal in 2024 doorgaan op 5 mei. 

Tuincoach

Het klimaatrobuust maken van private tuinen is terecht een actiepunt in menig lokaal klimaatplan. De huidige tuintrends focussen op verharding of strakke gazons en er is te weinig aandacht voor biodivers en inheems groen. Een mentaliteitswijzing bij particuliere tuineigenaars is nodig. Zo kunnen tuinen, zonder zware financiële inspanningen van overheden, een aanzienlijke buffer tegen hitte, droogte en wateroverlast vormen die zo’n 10% van de Oost-Vlaamse grondoppervlakte kan beslaan.

Hierbij kunnen inhoudelijke experten op het vlak van natuurlijke tuinen lokaal ingezet worden om tuineigenaars te enthousiasmeren over de grote principes van natuurlijk tuinieren, ontharden, water vasthouden, inheems groen,... Dit project betreft een samenwerking met de provincie. De provincie screende en selecteerde twee tuincoaches die lokaal inzetbaar zijn.

Een infosessie tuincoach werd georganiseerd i.s.m. de provincie Oost-Vlaanderen op zaterdag 25 mei 2022 in 't Kasteeltje maar er was een gebrek aan inschrijvingen. In het najaar van 2023 wordt bekeken of we dit al dan niet nogmaals opnemen en het communicatieve luik nog intenser voeren.

 

Wonderwoud

De gemeente is in juli 2023 ingestapt in het traject Wonderwoudje van BOS+. Het zeer dicht stedelijk weefsel van Denderleeuw, begrensd door de open landbouwkouter, zorgt ervoor dat de doelstelling van 1 extra boom per inwoner (i.e. ruim 20.000) uit het LEKP in onze gemeente (zelfs mathematisch) niet haalbaar is in functie van de open ruimte en oppervlakte die hiervoor in aanmerking komt. Denderleeuw springt hier creatief mee om door in te stappen in dit traject. Een wonderwoudje is een klein bosje in de bebouwde kom.

In het najaar van 2023 werden 4 potentiële locaties onderzocht naar haalbaarheid en wenselijkheid. Begin 2024 zal één van deze locaties weerhouden worden. Hierna kan het project effectief starten, met een participatieluik in het voorjaar, een ontwerpfase tijdens de zomer en aanlegfase in het plantseizoen van 2024.

 

Klimaattafels

In het najaar van 2023 is de gemeente ingegaan op het aanbod van SOLVA om een klimaattafel te organiseren ter uitvoering van de doelstelling van LEKP2.0. Anders dan in 2018, toen een klimaattafel nog een participatieavond was om burgers te betrekken bij de opmaak van het regionaal klimaatplan, is een ‘klimaattafel’ deze keer een informatieve, participatieve avond gericht op de duurzame transitie van wijken. Gezinnen uit een bepaalde wijk
worden uitgenodigd om geïnformeerd te worden over de voordelen van (collectieve) woningrenovatie, en om de thema’s vergroening, energie, (deel)mobiliteit en water/droogte te bespreken. De wijkselectie zal gebeuren in het voorjaar van 2024.

Tijd (indicator)

Tijd

Geld (indicator)

Geld

(budget) Jaarrekening 2023