A20326 Organisatie van basiscomputerinitiaties en vrije inloop om digitale kloof te verkleinen (ABB_IED_DIG_UITROL)

Status

Stand van zaken (indicator)

Stand van zaken (toelichting)

Algemeen
Om het verloop en de resultaten van de projecten binnen het Vlaams actieplan ‘Iedereen digitaal’ in kaart te brengen, loopt in de UGent en VUB een wetenschappelijk onderzoek. De onderzoekers willen inzicht krijgen in hoe digitaal inclusiebeleid in de praktijk vorm krijgt in de lokale besturen en met welke uitdagingen ze geconfronteerd worden. De enquête peilde in het najaar naar wat de deelnemende gemeenten vinden van het bovenlokale ondersteuningsaanbod om aan digitale inclusie te werken. Het resultaat van dit onderzoek zijn leerlessen en concrete aanbevelingen naar de verschillende partners van het actieplan, om verder mee aan te slag te gaan.  Het onderzoek loopt nog tem 2025.  Een aantal rapporten zijn reeds terug te vinden: https://www.vlaanderen.be/samenleven/toegankelijkheid-e-inclusie/e-inclusie/wetenschappelijke-monitoring-en-onderzoek-ikv-het-actieplan-iedereen-digitaal
Onze twee projectmedewerkers e-inclusie namen actief deel aan het onderzoek door een enquête in te vullen, een werkvergadering in Brussel bij te wonen en een telefonisch diepte-interview te houden met de onderzoekers.

Eind maart 2024 stelden we ons kandidaat voor gratis ondersteuning door VVSG voor het verder uitwerken van ons e-inclusie beleid, maar werden niet weerhouden: er werd gekozen voor drie lokale besturen bij wie het e-inclusiebeleid nog in de kinderschoenen staat.

Digipunten
Aantal bezoekers digipunten voorjaar 2024

• bibliotheek: 91
• de Palaver: 16
• het Huis van de Sociale Economie: 39
• de Cement en BKO Iddergem: 23

De klanten hadden vragen over Outlook, Itsme, installatie smartphone, installatie van apps, hulp bij inschrijvingen, aanvragen documenten, streaming, opslaan van foto’s, … De duurtijd van het bezoek aan een digipunt varieerde van 5 minuten tot 2 uur.
In de Palaver moet het zeker mogelijk zijn het aantal bezoekers op te krikken: er zijn zoveel mensen met digitale vragen, dat dit digipunt een groot succes zou moeten zijn.
De digipunten Cement en BKO Iddergem worden betaald via het project Digibanken.  

Workshops en ondersteuning
Doelgroep Onderwijs

• Workshop ‘Surfen met een helm op – social media en privacy’ voor 19 klassen van het vierde en vijfde leerjaar in VBS Welle, GBS Welle, ’t Landuiterke, KCD  en het BSGO Atheneum
• Workshop rond ‘cyberveiligheid’ voor 8 klassen van het tweede jaar MO Leonardocollege
• Deelname aan de Ketnet-wedstrijd ‘De schaal van M’ door KCD en GBS Iddergem. Het aantal klassen dat deelnam, was opmerkelijk lager dan vorig schooljaar, voornamelijk door de werklast van de leerkrachten en het feit dat de wedstrijd een volledige week duurt.
• Ondersteuning bij aanmelding voor schooljaar 2024-2025 (outreachend): 8 ouders werden geholpen.
• Ondernemers voor een Warm België heeft een pilootworkshop ‘digitale weerbaarheid’ voor lagere school en eerste graad secundair onderwijs opgestart in Limburg. Bedoeling is dat deze workshop in heel Vlaanderen gratis aangeboden wordt. Scholen kunnen hun interesse kenbaar maken. We hebben alle scholen in Denderleeuw hierover geïnformeerd midden april.
• Bibliotheken zonder Grenzen hebben als doel de kloof in het onderwijs tussen kansarme en rijkere leerlingen te dichten. Ze bieden online tools aan en ook een gratis online avontuur rond mediawijsheid. We hebben ook hierover de scholen ingelicht (midden april 2024).

Doelgroep Sociaal Huis

• We organiseerden twee ‘aan-de-slagcursussen’ (telkens 3 dagdelen) voor absolute computerleken. Na de cursus krijgen de deelnemers de laptop mee naar huis. Deze laptops worden verdeeld door het Digibanken-project. Hiervoor schreven in totaal 22 mensen in.
• Bij de voedselbedeling is telkens een vrijwillige digihelper aanwezig. Mensen worden toegeleid door Steunpunt Welzijn. Via deze weg schreven een tiental mensen zich in voor de ‘aan-de-slagcursus’ in het Sociaal Huis. Enkele  studenten (met Uitpas Kansentarief) konden via deze weg een laptop lenen.
• In het voorjaar van 2024 polste Steunpunt Welzijn naar digitale noden bij de mensen die deelnamen aan Babbelonië en het ontmoetingscafé in de Palaver

Doelgroep alle inwoners

• Alle inwoners konden deelnemen aan vormingen rond 
  • de online dienstverlening van NMBS en De Lijn
  • pdf
  • Itsme
  • mijn gezondheidsdossier
  • streamen op laptop of tablet
  • online veiligheid
  • de website van het lokaal bestuur
• Op 17 januari, 6 maart en 8 mei 2024: ondersteuning door vrijwillige digihelper in het Huis van het Kind om ouders te helpen bij inschrijvingen sportkampen/opvang: geen succes
• Naar aanleiding van het terugbrengen van het aantal openingsuren van de loketten van de NMBS, organiseerden we samen met de NMBS een infomoment, waar de aanwezigen konden leren hoe ze zelf een ticket kunnen kopen aan de kiosk. Hiervoor kwamen 10 mensen opdagen.

Vrijwilligers

• In Denderleeuw is nu een ploeg van 10 vrijwillige digihelpers. Tijdens het voorjaar haakten twee vrijwilligers van het eerste uur af omwille van professionele en privéredenen. We kregen één nieuwe jonge vrijwilliger.
• We organiseerden op 5 maart een avond voor de vrijwillige digihelpers van Erpe-Mere, Haaltert, Lede en Denderleeuw. De aanwezigen kregen een lezing over ChatGpt, gingen met elkaar in gesprek over het werken als vrijwilliger en verbroederden tijdens de receptie.

Digibanken
Het project Digibanken (subsidies via Departement Werk en Sociale Economie) heeft het hele voorjaar in woelig water gezeten. De aanvraag voor de verlenging van Digibank Dender Zuid werd immers in eerste instantie afgewezen. Bij de herkansing moest fase 1 van het dossier uiterlijk 8 juli worden ingediend. Deze omvatte een veel diepgaandere motivatie van het project. Op 1 oktober moest fase 2 van  het dossier met de definitieve planning en begroting worden ingediend. Gelukkig kregen we in december 2024 te horen dat de verlenging van Digibanken werd goedgekeurd. Het project  loopt verder van 1 januari 2025 tot 31 juli 2026. We streven ernaar om minstens 1751 nieuwe, unieke contacten te bereiken over grondgebied Denderleeuw, Ninove en Geraardsbergen. Hiervoor is er een subsidie van 500.000 euro (te verdelen over de verschillende partners en de lokale besturen). De dagelijkse organisatie ligt bij externe partner GroepIntro vzw.

Outreachend werken

Tijdens het voorjaar van 2024 polste de medewerker van Steunpunt Welzijn op verschillende activiteiten en ontmoetingsmomenten naar de digitale noden. Tegelijkertijd bood ze reeds beperkte digitale hulp aan (mobiel digipunt).

• Voedselbedeling: na een moeilijke start werd in december een eerste keer een mobiel digipunt geïnstalleerd. We zetten dit maandelijks verder. Ondanks de gedrevenheid van Steunpunt Welzijn en de vrijwilliger en de interesse van de bezoekers van de voedselbedeling, komen er heel weinig vragen.
• Babbelonië: de medewerker van Steunpunt Welzijn komt regelmatig langs om het aanbod bekend te maken en mensen persoonlijk aan te spreken.
• Palaver: de medewerker van Steunpunt Welzijn komt hier geregeld het aanbod promoten op dinsdag- of donderdagnamiddag en polst naar de digitale noden van de aanwezigen.

We zoeken nieuwe plaatsen voor outreachend werk, om het project nog meer bekendheid te geven en nieuwe ‘cliënten’ te vinden. In augustus 2024 mochten we jammer genoeg vernemen dat Steunpunt Welzijn failliet werd verklaard. De medewerker van Steunpunt Welzijn en haar takenpakket (zie hierboven) werd overgenomen door GroepIntro vzw.

Communicatie en promotie
De communicatie van het project verloopt intussen heel soepel. Een artikel in Schakel, Uit-kalender, flyers die verspreid worden in gemeentelijke gebouwen en huis-aan-huis in de wijk Leeuwbrug en bij huisartsen en apothekers, online promotie naar verenigingen, zorgen er voor dat het aanbod heel breed bekend is. Ook aan thuisverplegers in de gemeente bezorgen we onze flyers. De inschrijvingen voor de meeste cursussen lopen zeer vlot (bvb de workshop ‘Artificiële intelligentie’ die gepland is in december, is eind juni al volzet).

Verduurzaming 
Het project ‘Doe de digiboost’ gaat de laatste maanden in. Er is geen mogelijkheid tot verlenging. We zijn volop aan het nadenken over hoe we het e-inclusieproject kunnen verduurzamen:

• Bestendiging en uitbreiding van de werking van de vrijwillige digihelpers in de gemeente.
  • Regelmatig bieden nieuwe vrijwilligers zich aan als digihelper. Het is zaak om hen aan boord te houden (voldoende waardering, opleiding, ondersteuning …).  
  • Verdere uitbouw van het digipunt met de vrijwilligers tijdens de voedselbedeling
  • Vrijwillige digihelpers van verschillende gemeenten (Denderleeuw, Lede, Erpe-Mere, Haaltert) willen we regelmatig blijven samenbrengen om de samenhang en positieve houding tegenover elkaar te verhogen en om kennis te delen
• Zorgen voor goede infrastructuur
  • Het nieuwe Vrijetijdshuis biedt plaats voor een goed uitgebouwd digipunt en allerlei initiaties.
  • Ook in het Huis van de Sociale Economie en de Palaver blijven we verder digipunten organiseren.
  • Workshops vinden plaats in het Sociaal Huis en de Palaver
• Financieel
  • We houden nieuwe projectoproepen in het oog, hoewel we weten dat er het eerste jaar geen nieuwe oproepen rond digitale inclusie zullen komen.
  • We bekijken de budgetmogelijkheden voor e-inclusie in de volgende meerjarenplanning 
  • We zoeken gratis workshops:
    • voor scholen: gratis workshop digitale weerbaarheid via ondernemers voor een warm België en online tool van Bibliotheken zonder Grenzen
    • voor laaggeletterden via Ligo
    • voor alle inwoners, via onze vrijwillige digihelpers
• Eigen kennis uitbreiden
  • Sessies lerend netwerk van VVSG, om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen, kennisdeling, wetgeving, subsidies. Daaruit ontstaan regelmatig inspiratiebrochures.
• Interne werking
  • Sensibilisering eerstelijnszorg en eigen diensten: vb workshop rond digitale noden op basis van info Mediawijs
  • Eigen medewerkers product/diensten laten uitleggen tijdens workshop aan burgers
  • E-inclusie toets bij opstart nieuwe projecten in gemeente
  • Sensibiliseren naar doelgroepen (scholen), eigen diensten, partners, burgers (via Schakel)
  • Aanpassen toegankelijkheid en klare taal website en gemeenteblad
• Samenwerking zoeken
  • Er is in de stuurgroep van ‘Doe de digiboost’ de uitdrukkelijke intentie uitgesproken om, na het beëindigen van het subsidieproject, verder samen te werken met de betrokken lokale besturen (Denderleeuw, Erpe-Mere, Lede en Haaltert).
  • bekijken hulp van de nieuwe e-inclusie coördinator bij AGII (Agentschap Integratie en Inburgering)
• Problemen voor de verduurzaming
  • Er is een te grote versnippering over verschillende organisaties en diensten, zowel Vlaams als federaal. Er gaat veel tijd verloren bij het zoeken naar informatie en ondersteuning.
  • VVSG werkt aan een tool om lokale besturen te ondersteunen voor hun digitale inclusie. Deze wordt echter pas eind 2024 beschikbaar gesteld.

Uitdaging

• Het blijft zeer moeilijk om de kwetsbare doelgroepen te bereiken. Ondanks het succes, is er een zeer groot percentage mensen die niet bereikt worden. We kaartten dit aan in een lerend netwerk en bij VVSG. Dit probleem blijkt in alle besturen te leven. ABB en VVSG willen in de toekomst hierin ondersteuning bieden. We zoeken nieuwe plaatsen waar outreachend werk kan gebeuren.
• Onzekerheid over een budget vanaf 2025.

Tijd (indicator)

Tijd

Geld (indicator)

Geld

Het project Digibank Dender-Zuid kadert in het relanceplan Vlaamse Veerkracht. Copact vzw verkreeg een subsidie van 477.000 euro, is trekker van en beheert de financiën voor het project. Dit project liep af op 30 september 2024, maar werd via een nieuwe projectoproep verlengd van 1 januari 2025 tot 31 juli 2026. De subsidie bedraagt 500.000 euro (te verdelen over de verschillende partners en de lokale besturen). De dagelijkse organisatie ligt bij externe partner GroepIntro vzw.

Het project 'Doe de digiboost' werkt met subsidies van de Vlaamse overheid (200.000 euro) , aangevuld met een eigen inbreng van de verschillende deelnemende gemeenten (20.000 euro van Denderleeuw, 10.000 euro van respectievelijk Haaltert, Erpe-Mere en Lede). We beheren de financiën vanuit Denderleeuw, in nauw overleg met Agentschap Binnenlands Bestuur. Dit project liep af op 31 december 2024.