A30211 Het lokale erfgoed helpen bewaren en valoriseren

Vanuit het archief lanceren we jaarlijks een oproep naar onze inwoners om waardevol archiefmateriaal bij hun thuis, bij de vereniging, ... eventueel over te dragen aan het gemeentelijk archief of zeker goed te bewaren en/of te ontsluiten binnen de familie, organisatie, ... Zodoende kunnen waardevolle documenten, foto’s, filmpjes, voorwerpen, ... bewaard worden voor het nageslacht - al dan niet verwerkt in een tentoonstelling of erfgoedproject.

In onze gemeente zijn er een groot aantal oud-strijdersgraven, verspreid over de drie kerkhoven. Deze dateren zowel van de Eerste als van de Tweede Wereldoorlog. Gelet op het permanent karakter van deze graven, neemt de gemeente de verantwoordelijkheid van het oud-strijdersperk op zich. De gemeente wil het oud-strijdersperk opwaarderen zodat de boodschap die deze graven geven nooit mag vergeten worden: ‘Nooit meer oorlog’.

De Erfgoedcel Denderland geeft vorming aan onze heemkundige kringen en/of verenigingsleven om binnen deze organisaties te werken aan het valoriseren van het lokale erfgoed.

Op initiatief van SOLVA en de Erfgoedcel Denderland zal onze gemeente toetreden tot een intergemeentelijke samenwerking rond onroerend erfgoed. In eerste instantie zal het de bedoeling zijn om een inventarisatie op te stellen van het waardevol onroerend erfgoed dat ons grondgebied rijk is. Mogelijks kunnen er via deze samenwerking ook adviezen ingewonnen worden om omgevingsvergunningsaanvragen beter te kunnen beoordelen voor wat betreft het waardevol onroerend erfgoed.

Status

Stand van zaken (toelichting)

Vanaf 1 januari 2021 werkt de Erfgoedcel Denderland waartoe ons lokaal bestuur behoort volgens een nieuw beleidsplan. De Erfgoedcel ondersteunt lokale besturen in het ontwikkelen van een cultureel erfgoedbeleid en zet verschillende acties op rond ons lokaal erfgoed:

• Met behulp van vrijwilligers wil de Erfgoedcel de kerkcollecties uit haar werkgebied inventariseren, fotograferen en digitaliseren. In Denderleeuw is de inventarisatie inmiddels grotendeels rond, op de kerk van Welle na. De overige collecties zijn digitaal te doorzoeken via erfgoedinzicht.be. Dit kadert binnen een breed inventarisatieproject waarbij het religieus erfgoed van heel Denderland (Denderleeuw, Aalst, Ninove, Haaltert, Lede en Erpe-Mere) in kaart wordt gebracht.
• Verenigingen, organisaties of personen die een cultureel erfgoedproject op poten zetten kunnen bij de Erfgoedcel terecht voor projectsubsidies, zoals voor de publicatie over de geschiedenis van "het verdwenen Denderleeuw" van Erwin Heylens. Daarnaast voorziet de Erfgoedcel ook in subsidies voor periodieke erfgoedpublicaties. Zo wordt in onze gemeente het heemkundige tijdschrift Wallo Welle van Heemkundige Kring Wallo uit Welle ondersteund met een jaarlijkse subsidie.
• Begin 2021 werd de IOED Denderland (intergemeentelijke onroerend erfgoeddienst voor Aalst, Erpe-Mere, Haaltert, Lede, Denderleeuw en Ninove) officieel opgericht. Dit is het resultaat van een samenwerking tussen Erfgoed Denderland, Solva en Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen. Deze dienst staat in voor een regionale onroerend erfgoedwerking met steun van de Vlaamse overheid. De voorbereiding van de actualisatie van de inventaris bouwkundig erfgoed werd gerealiseerd. Daarnaast is er binnen Solva een archeologische component en bij Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen expertise over landschappelijk erfgoed.
• Eind 2021 werd het Transitdepot Denderland in Aalst geopend met een digitaal Erfgoedcongres. Dit is een tijdelijk depot voor erfgoedcollecties uit het werkingsgebied van Erfgoedcel Denderland. In het conservatieatelier kunnen collecties worden binnengebracht, om te reinigen/behandelen, inventariseren, fotograferen en - indien aangewezen - verpakken. Daarna keren de erfgoedobjecten terug naar de collectiebeheerder die ze dan op een betere manier kan bewaren. Vrijwilligers spelen een vitale rol in het transitdepot. In 2021 werd hiervoor een nieuw team van vrijwilligers opgeleid die sinds 2022 wekelijks in het depot aan de slag zijn. In het erfgoedatelier kregen zij vormingen rond behoud en beheer van erfgoed, textiel, behandeling van verschillende materialen en objectfotografie. Eén van de mensen die zich hiervoor engageerde is afkomstig uit Welle.

Bij eventuele herbestemming en nevenbestemming van kerken biedt Erfgoedcel Denderland ook haar expertise aan. In Denderleeuw werd de kerk van Hemelrijk reeds herbestemd en ook in Iddergem loopt een herbestemmingstraject, waarbij de inventaris van het roerend erfgoed zoals opgesteld door de vrijwilligers, gebruikt kan worden. Na een volgend participatiemoment met de inwoners van Iddergem rond de toekomstplannen voor de kerk van deze deelgemeente in 2021 in het kader van de herbestemming van het gebouw, werden de plannen op Open Monumentendag in het najaar van 2022 uit de doeken gedaan (zie ook A40231). 

In 2023 is een projectteam gestart met het waarderingstraject in de kerk van Iddergem, onder leiding van Erfgoedcel Denderland en PARCUM, waarbij het religieus erfgoed naar waarde zal worden geschat. Iddergem fungeert hierbij als pilootproject voor de regio Dender. 

Nu de Iddergemse Sint-Antoniusfeesten (op 17 januari 2023) officieel erkend werden als cultureel erfgoed, kan het lokaal bestuur de traditie nog beter beschermen en doorgeven aan volgende generaties. Bovendien wordt Iddergem met deze erkenning op de kaart gezet en geeft het meer ruchtbaarheid aan het traditionele dorpsfeest.

De inventarisatie van de gemeentelijke kunstcollectie van Denderleeuw (i.s.m. de Erfgoedcel) is volledig afgerond in juni 2023.

De projectaanvraag voor het begeleidingstraject Triolet is in het voorjaar van 2023 door ons lokaal bestuur ingediend bij de Erfgoedcel. 

Heemkundige Kring Wallo (Welle) en Heemkundige Kring Denderleeuw nemen deel aan het heemkundig overleg Denderland. 

Heemkundige Kring Denderleeuw stapte in het project ZORG/ERFGOED van de Erfgoedcel waarbij een gespreksavond in het woonzorgcentrum wordt voorbereid om de brug te slaan tussen lokaal erfgoed en de zorgsector.

Stand van zaken (indicator)

Tijd

Tijd (indicator)

Geld

Geld (indicator)